Ontwikkelcirkel – Vertrouwen en veiligheid als basis

“Je moet je eerst veilig voelen en dan pas ga je jezelf laten zien, en delen van jezelf. Je oordeelt niet over elkaar. Je vult niet in. Je lost niks op. Die gelijkwaardigheid! Het is vooral een luisterende houding naar jezelf en naar elkaar. En dan creëer je zo’n veilige sfeer waarin alles bespreekbaar wordt omdat je voelt: het wordt niet ingevuld voor mij. Uiteindelijk ben ik mens en ben ik ik.” (bron: VPRO Tegenlicht, aflevering Gewoon Gek)

Wat houdt de Ontwikkelcirkel in?

In essentie draait veiligheid om ‘gezien en gehoord worden’ en ‘herkennen en erkennen wat er leeft, wat er speelt’. En dat begint bij jezelf. Veiligheid tot stand brengen betekent tijd en ruimte maken voor reflectie om van daaruit met elkaar het gesprek aan te gaan over wat er echt leeft.

Centrum Pedagogisch Contact en De OnderwijsTafel faciliteren die ruimte voor reflectie en het echte gesprek, en garanderen de veiligheid door onze manier van werken en de afspraken die we met de deelnemers maken. De gesprekken zijn erop gericht dat ieder zich gezien en gehoord voelt en dat er bemoediging uitgaat van het horen van elkaars verhaal. You’re not alone is een krachtige boodschap in dit leer en ontdekproces.

Veiligheid en hechting

Onderwijs en in het bijzonder lesgeven is in essentie spannend. De confrontatie met het niet-weten en het onbekende roept spanning op, dat is een natuurlijk gegeven. Jezelf als professional maar ook als mens laten zien en een relatie aangaan met de leerlingen en collega's betekent altijd het risico aangaan van niet-weten. Contact en verbinding maken kan alleen slagen als er een veilige basis is. In de psychologie heet dit hechting. Hechting vergroot de weerbaarheid om risico’s te durven nemen. In een veilige klas en schoolcultuur is er sprake van een gezonde balans tussen het nemen van dat risico en het terugvallen op relaties en tools die voor comfort zorgen.

De hechtingtheorie John Bowlby is een belangrijk uitgangspunt voor het concept veiligheid. We hebben hechtingsfiguren nodig om op terug te kunnen vallen in tijden van onzekerheid. Dat geldt niet alleen voor leerlingen en leraren maar evenzo voor directies.

De school voorziet in hechting in de vorm van persoonlijke relaties tussen de leraren onderling, maar ook in hun relatie met de directie en zij op hun buurt met het bestuur. Er is sprake van structurele veiligheid als op alle niveaus duurzame hechtingsrelaties aangegaan en onderhouden worden. Je kunt je alleen maar dienstbaar en kwetsbaar opstellen, wat nodig is om als mens te verschijnen, als je weet dat er iemand voor jou is om op terug te vallen, als het misloopt, wat in elke klas of school wel eens gebeurd en ook menselijk is.

Veiligheid werkt op meerdere lagen: emotionele veiligheid (veilig om te mogen voelen), mentale veiligheid (veiligheid om te kunnen denken), psychologische veiligheid (veilig om jezelf te mogen zijn), sociale veiligheid (veilig in de groep). Een veilige schoolcultuur dekt al deze aspecten. Veiligheid op het werk is de confrontatie van een persoonlijke ervaring in een professionele omgeving.

Onze werkwijze

Maximaal 16 deelnemers

1. Veiligheid ontstaat door duidelijkheid: structuur en regels worden door ons ingebracht als begeleiders. Wij leiden het gesprek en zorgen dat iedereen evenveel aan het woord komt. Er worden door de cirkel afspraken gemaakt over vertrouwelijkheid.

2. Actieve inbreng van jou als deelnemer: jij, als deelnemer van de ontwikkelcirkel krijgt net als alle andere deelnemers tijd en aandacht om te reflecteren op (actuele) situatie(s), dingen waar jij tegen aanloopt in de klas of de lerarenkamer. Om je daarna structureel, één voor één, uit te spreken over jouw pedagogische vraagstuk en over wat het met jou als professional maar ook als mens doet.

3. Onderwerp: er wordt gesproken in het hier en nu over datgene wat jou raakt en beweegt.

4. Vertragen en verruimen van het bewustzijn: wij helpen gedurende de bijeenkomst jou als deelnemer in het verruimen van je blikveld en bewustzijn op eigen denken, voelen en handelen. Je krijgt beter zicht op jouw werkelijkheid en hoe jij je tot die werkelijkheid verhoudt. Wij spiegelen jou als deelnemer en dagen je uit om bewuste keuzes te maken in pedagogisch act en tact.

5. Bovendien zorgen wij dat de bijeenkomst een afgerond geheel is: dat er geen open eindjes zijn, dat je de ruimte heb gehad om je uit te spreken en de volgende dag hiermee al met jouw klas en/of team aan de slag kan gaan met nieuwe inzichten en tools van zowel wij als experts als van de andere deelnemers (ook experts) aan de cirkel.

6: Deze manier van werken werkt drieledig: inzicht vergrotend, probleem oplossend en bovendien leren wij jou je als professional en mens te verhouden tot jouw pedagogisch tact en contact, je kwetsbaarheid en je volle potentie wat jou in staat stelt je beter te verbinden met de kwetsbaarheid en potentie van elke leerling en collega.

Waar en wanneer?

Waar: Kindcentrum WIJ | Europalaan 1, 3402 TZ IJsselstein

Wanneer: Alle dagen van 17.00 - 20.30 uur. Inclusief soep en broodje.

• Donderdag 13 januari 2022
• Maandag 7 maart 2022
• Dinsdag 10 mei 2022
• Donderdag 23 juni 2022

Wil je meer weten?

Onlangs gaven Simone en Koen een webinar over dit thema inclusief informatie over de Ontwikkelcirkel. Als je geinteresseerd bent kun je deze webinar aanvragen via info@simonemark.nl. Heb je een andere vraag, laat het ook gerust weten.

Ook in school- of teamverband zijn er diverse ontwikkelingsmogelijkheden rondom het thema veiligheid en vertrouwen. Mail naar info@simonemark.nl voor meer informatie.